Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu, Vakıflar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ni görüşmek üzere toplandı. Vakıf taşınmazları, kültür varlıkları, tarihi alan yönetimi ve kültür - turizm faaliyetlerinde dijital denetimi güçlendirmesine yönelik düzenlemeleri içeren Vakıflar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi kabul edildi.

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonu, AK Parti Trabzon Milletvekili Adil Karaismailoğlu başkanlığında toplandı. 19 maddeden oluşan 'Vakıflar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi', komisyonda kabul edildi. 10 farklı kanunda değişiklik öngörülen teklif, vakıf taşınmazları, kültür varlıkları, tarihi alan yönetimi, kamu mülkiyeti, kıyı tesisleri, kültür-turizm faaliyetlerinde dijital denetimi güçlendirmeye ilişkin değişiklikleri öngörüyor. Teklif, hem kamu taşınmazlarının kullanımı hem de kültürel mirasın korunmasına dair idari ve hukuki çerçevede düzenlemeler içeriyor. Teklifle, 6 Şubat 2023’teki deprem felaketinden doğrudan etkilenen Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’da faaliyet gösteren seyahat acentalarının 2025 yılı yıllık aidatlarını ödememesi ve önceki dönem aidat borçları silinecek.

Marina, liman ve kıyı tesislerinde kimlik bildirme yükümlülüğü
1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunu'nda yapılacak düzenlemeyle, milli güvenliğin ve asayişin sağlanması amacıyla, marinalar, liman tesisleri, kıyı tesisleri ile deniz aracı kiralayanlara kimlik bildirme zorunluluğu getirilecek. Deniz tesislerindeki giriş, ayrılış ve konaklama işlemleri de kayıt altına alınacak. Kanunda yapılacak bir diğer düzenlemeyle, konaklama tesislerinin bilgisayar terminalleriyle anlık olarak kayıtlara bağlanma zorunluluğu getirilecek. Bağlanmayan, gerçeğe aykırı kayıt tutan tesislere idari ceza uygulanacak, aynı yıl içinde dördüncü kez ihlal halinde ruhsatları iptal edilecek.

Belgesiz konaklama işletmelerinin elektronik tanıtımı yasaklanıyor
2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanunu’nda yapılacak düzenlemeyle, Kültür ve Turizm Bakanlığında memur, işçi kadrolarında bulunan ve sanatçılık yapan kişiler için, sözleşmeli sanatçı kadrolarına geçiş imkanı sağlanacak. Turizm Teşvik Kanunu’nda yapılacak düzenlemeyle, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belge almamış ya da belgeleri iptal edilmiş işletmelerin elektronik tanıtım, pazarlama ve satış yapmaları önlenecek.

Kültür varlıklarının mazbut vakıflara devri sağlanacak
5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile mazbut vakıflara ait taşınmazların kira süresi 3 yıldan 5 yıla çıkarılacak, düşük kira bedelli taşınmazlar için noter tasdiki zorunluluğu kaldırılacak. Yine aynı kanunda yapılan bir başka düzenlemeyle, geçmişi vakıf olan kültür varlıklarının hazine, belediye, özel idareler, köy, veya diğer kamu tüzel kişileri ile bunlara ait iktisadi işletme ve bağlı ortaklıklarının mülkiyetine geçmiş vakıf kültür varlıkların mazbut vakıflara devri sağlanacak. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı Hakkında Bazı Düzenlemeler Yapılmasına Dair Kanunu’nda yapılacak düzenlemeyle, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alanı’na ilişkin harita ve koordinat listesi yeniden düzenlenerek sınırlar genişletilecek. Düzenlemeyle denizdeki batık alanlar da kapsama alınacak.

“Amacımız doğayı kontrollü turizmle yaşatmak”
AK Parti Amasya Milletvekili Hasan Çilez, verilen aranın ardından söz aldı. Çilez, "Tabiat parkı sayımız 17'den 274'e, sulak alan sayısı 9'dan 136'ya ulaştı. Ziyaretçi sayısı 5 milyondu, 62 milyona çıktı. Doğayı halkla buluşturduk. Halkımız artık bu tür yerlere gitmeyi, buraları kullanmayı sebep hale geldi. Bu kanunla da aslında bu buluşmayı iyi bir şekilde yönetmeyi arzu ediyoruz. Bunu inşallah başaracağız. Şimdi imara açılmayla alakalı da eleştiriler oldu. Tabii bunların çok doğru şeyler olmadığını görüyoruz. Yeni tesis değil, buralardaki amaç mevcut yapının iyileştirilmesi hedefleniyor. Turizm amaçlı tesisler zaten Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın iznine tabi. Bizim buradaki amacımız doğayı tahrip etmek değil, kontrollü turizmle yaşatmak. Bu alanların sadece binde 7'sinde mevcut işletmeler var. Bunlar sadece oradaki binalar değil. Piknik alanları da bunun içerisinde. Buralarda yapılan doğa spor alanları hepsini topladığınızda binde 7'sini ancak buluyor. Ve asıl amacımız bu rakamı büyütmek, çok büyük geliştirmek değil. Mevcut yapıların iyileştirilmesi, güzelleştirilmesi ve halkımızın hizmetine sunulmasıdır. Burada bir milletvekili rant ile alakalı bir konuyu gündeme getirdi. Ormanlar bir rant alanı değil. Bu ormanları bize bir emanet olarak görüyoruz” dedi.

30 maddeden oluşan Milli Parklar Kanunu ve Bazı Kanunlar ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, komisyonda kabul edildi. Üç farklı kanun ve bir Kanun Hükmünde Kararname'de değişiklik öngören kanun teklifiyle Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğüne 175 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kapsamında verilmiş olan görevler nedeniyle doğal çevreyi oluşturan biyolojik çeşitlilik ile bu çeşitliliği barındıran ekosistemin korunması; biyolojik çeşitliliği koruma ve kullanım esaslarının, yerel yönetimlerin, üniversitelerin, sivil toplum kuruluşlarının ve ilgili diğer kuruluşların görüşleri alınarak belirlenmesi; sulak alanların doğal yapılarının ve ekolojik dengelerinin korunması; biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliğinin sağlanması bakımından nesli tehdit veya tehlike altında olanlar ile nadir bitki ve hayvan türlerinin korunmasına ilişkin denetim yönünden Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü yetkili kılınıyor. Bu hususlar kapsamında idari yaptırım uygulama yetkisi de Genel Müdürlüğe veriliyor.

Teklifle, Milli Parklar Kanunu hükümlerine göre milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanı olarak belirlenen yerlerin özellik ve nitelikleri göz önünde buldurularak, koruma ve kullanma amaçlarını gerçekleştirmek üzere, kuruluş, geliştirme ve işletilmelerini kapsayan uzun devreli gelişme planı, gelişme planı ve yönetim planı, ilgili bakanlıkların görüşleri alınarak Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nce hazırlanacak veya hazırlattırılacak ve yürürlüğe konacak.

Düzenlenen planlar uyarınca iskan ve yapılaşmaya konu olacak yerler için imar mevzuatına göre imar planları, milli park ve tabiat parkı gelişme planı hüküm ve kararlarına uygun olarak hazırlanacak veya hazırlattırılarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın onayı ile yürürlüğe konulacak. Milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanlarının planlarına ilişkin usul ve esaslar Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nce çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.

Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Merkezleri dışında kalan milli parklar ve tabiat parklarında kamu yararı olmak şartıyla ve plan dahilinde, turistik amaçlı bina ve tesisler yapmak üzere gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri lehine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın görüşü alınarak Tarım ve Orman Bakanlığı'nca izin verilebilecek. Bu izin üzerine gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri lehine tesis edilecek intifa hakkı süresi 49 yılla sınırlandırılacak, bu süre sonunda bütün tesisler eksiksiz olarak Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün tasarrufuna geçecek.

Korunan alanın yönetimi için gerekli olan ve sadece korunan alana hizmet veren tesislere yönelik olarak verilecek izinlerden bedel alınmayacak. Ancak milli park ve tabiat parklarında, planlarına uygun olması, kamu yararı ve zaruret olması halinde, ulaşım, elektrik iletim ve nakil hattı, petrol ve doğal gaz iletim hattı, trafo, haberleşme, su, termal su, atık su, altyapı ve bunlarla ilgili yapı ve tesislerin yapılması maksadıyla gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişileri lehine bedeli mukabilinde Tarım ve Orman Bakanlığınca izin verilebilecek, verilen izinler amacı dışında kullanılamayacak ve uygulamalar Milli Parklar Kanunu hükümlerine göre denetlenecek. Kamu kurum ve kuruluşlarına verilecek izinler ile gerçek ve özel hukuk tüzelkişilerine verilecek izinler saklı kalmak kaydıyla, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları ve tabiatı koruma alanlarındaki planların gerektirdiği her türlü hizmet ve faaliyetler ile koruma, yönetim, işletme, tanıtım, sportif, eğlenme ve dinlenme hizmetleri için gerekli her türlü altyapı, üstyapı ve diğer tesisler Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce yapılacak, yaptırılacak, yönetilecek, işletilecek ya da işlettirilebilecek. Korunan alan olarak belirlenen yerler için planlarına uygun olarak gerekli projeler Genel Müdürlükçe hazırlanacak ya da hazırlattırılacak. Bu hüküm kapsamındaki yapı ve tesislerin yapılaşma koşullarına ait usul ve esaslar Genel Müdürlükçe çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. Teklifle, Milli Parklar Kanunu kapsamındaki korunan alanlardaki koruma hizmeti ile suçların takibinin orman muhafaza memurları yanında bu alanın yönetiminden sorumlu olmak üzere Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce görevlendirilmiş olan av ve doğa koruma memurları ile saha bekçileri tarafından da sağlanabilmesi amaçlanıyor.

Düzenlemeye göre, kanun kapsamına giren alanların kaynak değerlerinin korunarak kullanılmasına imkan sağlamak amacıyla uzun devreli gelişim planlarına uygun olarak yapılan ziyaretçi yönetim planlarının etkin bir şekilde uygulanması ve korunan alanlara gelen ziyaretçilerin doğru bilgilendirilmesi bakımından ve korunan alan yönetiminden olumsuz etkilenen yöre insanının kayıplarının en aza indirilmesine imkan sağlanmak üzere, korunan alan sınırları dahilinde ve yakın çevresinde yaşayan yöre insanının alan kılavuzu olarak yetiştirilmeleri konusunda Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde gerekli çalışmaları yapacak.

Döner sermayeye gelir kaydedilecek
Milli Parklar Kanunu'na tabi alanlardan elde edilecek gelirler, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü döner sermayesine gelir kaydedilecek. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, ihtiyaç duyduğu hallerde ve lüzum gördüğü yerlerde görev ve hizmetleriyle ilgili döner sermayeli işletmeler kurabilecek. Döner sermaye işletmesine kuruluşunda tahsis edilen sermaye miktarını 5 katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak. İşletmelerin faaliyet alanları, gelirleri, giderleri ve denetimi ile diğer hususlar Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Genel Müdürlükçe çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek. Teklifle Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün kamu tüzel kişiliğini haiz özel bütçeli bağlı kuruluş olarak yapılandırılması nedeniyle gelirleri de düzenleniyor. Tanımlardaki, ‘Av koruma memurları’ ifadesi ‘Av ve doğa koruma memuru’ şeklinde değiştirilirken tanımlamada da düzenlemeye gidiliyor. Av komisyonlarına temsilci veren idarelerde değişiklik yapılıyor. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'ne ilişkin uyum düzenlemesi yapılıyor.

Cezalarda artışa gidiliyor
Kanun teklifiyle Kanun'un izinsiz ve yasak yerlerde avlanmaya yönelik hükmünde yer alan idari para cezalarında artışa gidiliyor. Buna göre Merkez Av Komisyonunca avlanmanın yasaklandığı avlaklarda avlananlara verilen idari para cezası tutarı 200 liradan 10 bin liraya, özel kanunlarla avlanmanın yasaklandığı sahalar ile ‘yaban hayatı koruma sahası’, ‘yaban hayatı geliştirme sahası’ ve ‘üretme istasyonu’ olarak tanımlanan saha ve istasyonlarda avlananlara kesilen idari para cezası tutarı ise 350 liradan 15 bin liraya yükseltilecek. Kanun'a göre alınması gereken avcılık belgesini almadan avlananlara 10 bin lira, avlanma izni olmadan ve avlaklarda izin almadan avlananlara ise 5 bin lira idari para cezası verilecek. Bu hükümde yer alan fiillerin 5 yıl içinde tekrarı halinde ise ceza 3 katı olarak uygulanacak.

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün 175 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kamu tüzel kişiliğini haiz özel bütçeli bağlı kuruluş olarak yapılandırılması ile av ve yaban hayatının korunması, yönetimi, geliştirilmesi, işletilmesi ve işlettirilmesini sağlama görevlerinin verilmesine uygun olarak ilgili yasalarda Genel Müdürlüğün faaliyet alanına giren konulara yönelik uyum düzenlemesine gidiliyor ve kurum isimlerinde değişiklik yapılıyor. Milli Parklar Kanunu'nda yapılan değişikliğe göre, milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanı sınırları içinde kalan yerlerdeki gerçek ve tüzel kişilere ait taşınmaz mallar ile her türlü tesisler, onaylı uygulama imar planına göre hazırlanacak projelerin gerçekleşmesi için gerekli görüldüğünde Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre genel müdürlükçe kamulaştırma yapılacak. Teklifle 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname'de değişikliğe gidiliyor. Buna göre, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü taşra teşkilatındaki bölge müdürlerinin mali ve özlük hakları bağlı kuruluşlardaki emsalleri ile eşitleniyor. (DHA)