2025’te turizmde en çok konuşulan 5 kavram ve gerçek karşılıkları

2025 yılı turizm sektörü için daha çok kavramların yoğun biçimde tartışıldığı bir yıl oldu. Kongre salonlarında, panellerde, strateji belgelerinde ve yatırım sunumlarında bazı kavramlar öne çıktı.

2025’in turizm gündemini şekillendiren beş ana kavrama ve yılsonunda ortaya çıkan tabloya yakından bakmak istedim. Neredeyse her aktör bu kelimeleri kullandı. Yılın son günlerinde şu soruyla bir kapanış yapalım mı hep birlikte; Herkesin dilinde olan bu kavramlar sahada ne kadar karşılık buldu?

Tabi 2026’ya da daha gerçekçi bir perspektifle girebilmek açısından bu değerlendirme dilerim birçok insana ulaşır. Önceliği benim de uzmanlık alanım sürdürülebilirlik kavramına vererek hadi başlayalım.

2025’te sürdürülebilirlik, niyetten zorunluluğa ilk kez bu kadar net biçimde “tercih” olmaktan çıktı. Karbon ayak izi hesaplamaları, enerji ve su verimliliği raporlamaları, yeşil sertifikalar artık pazarlama argümanı değil; finansmana erişim ve kurumsal iş birliklerinin ön koşulu haline geldi. Ancak yıl sonu itibariyle tablo ikiye ayrılıyor;  gerçekten ölçen, raporlayan ve süreçlerini dönüştüren işletmeler ile hâlâ sürdürülebilirliği görsel dil ve söylem düzeyinde tutanlar. 2025 işte tam da bu ayrımın görünür olduğu yıl olarak kayda geçti. 

İkinci kavramım tabi ki "Deneyim Ekonomisi". Deneyim kavramı 2025’te de turizmin merkezindeydi. Yerel temas, otantik anlatı, kişiselleştirilmiş hizmet söylemleri yaygındı. Ancak uygulamada pek çok destinasyonun benzer deneyimleri sunduğu, özgünlüğün yer yer kopyalandığı bir yapı ortaya çıktı.

Yılsonunda görüyoruz ki deneyim ekonomisi, içerik üretmekten çok anlam üretmeyi gerektiriyor. Bunu başaran destinasyonlar büyük fark yarattı, diğerleri ise kalabalıkta kayboldu.

Üçüncü olarak, "dijital destinasyon" diyelim mi? 2025’te dijitalleşme hız kesmedi. Yapay zekâ destekli rezervasyon sistemleri, veri temelli fiyatlama, dijital rehberler ve sanal deneyimler sektörün gündemindeydi. Ancak yıl sonu değerlendirmeleri gösteriyor ki dijitalleşme, tek başına rekabet avantajı yaratmıyor.

Dijital araçları stratejik hedeflerle bütünleştiremeyen destinasyonlar için teknoloji bir maliyet kalemi olarak kaldı. Dijitali “amaç” değil, deneyimi güçlendiren bir araç olarak konumlayanlar ise verimlilik ve memnuniyet artışı sağladı.

Sırada "Akıllı Oteller" kavramı var. Otellerde sistem var ama ya kültür? Akıllı bina sistemleri, enerji otomasyonu, sensör tabanlı yönetim çözümleri 2025’te otel yatırımlarının önemli bir parçasıydı. Ama teknoloji yatırımlarının insan kaynağı ve kurum kültürüyle desteklenmediği örneklerde beklenen verim elde edilemedi.

Yılın sonunda netleşen gerçek şu ki akıllı oteller yazılım ve donanımdan ibaret değil, veriye dayalı karar alma kültürü de demek. Kültürünü besleyen damarları daraltmamak gerek.

Son kavramım "Rejeneratif Turizm"  Bir kavramdan çok daha fazla şeyi çağrıştıran ve 2025’te belki de en çok merak uyandıran kavram rejeneratif turizm oldu. Turizmin bulunduğu bölgeye zarar vermemesinin yanı sıra bulunduğu yere katkı sunması fikri sektörde yankı bulmaya başladı. Tabi bu uygulama örnekleri hâlâ sınırlı. Sayılar mı nitelik mi derseniz rejeneratif turizm, 2026 ve sonrası için güçlü bir zihinsel dönüşümün işaretini veriyor. 2025, bu kavramın konuşulmaya başlandığı; 2026 ise uygulanmasının sorgulanacağı yıl olacak gibi görünüyor.

Ben umutluyum. Acısıyla tatlısıyla turizm sektöründe kavram bolluğunun yaşandığı ama uygulama cesaretinin seçici olduğu bir yıl oldu. Söylem ile gerçeklik arasındaki mesafe bazı alanlarda kapandı, bazı alanlarda ise daha görünür hale geldi.

2026’ya girerken sektörün tercihini yapma zamanı geldi; kavramları çoğaltmaya mı devam edecek yoksa az ama anlamlı dönüşümlerle  ilerleyecek mi?

Bence turizmin uzun vadeli yönünü bu tercihi belirleyecek. Hepimize neşesi gönlünüzde bir yıl diliyorum.

Işık TUNÇEL