Tuncay SEVİN
TURİZMDE, PERSONEL SORUNU NASIL ÇÖZÜLÜR?
Turizmde personel sorunu ile ilgili yazdığımız haber ve köşe yazılarına gelen yorum ve tepkilerden gördüğümüz kadarıyla artık insanlar konuşmak yerine çözüm istiyor.
Çok doğru, çözüm bulunmalı ve artık bu sorunun giderilmesi için adımlar atılmalı. Geç bile kalındı. Hatta Türkiye ekonomisi için stratejik bir öneme sahip olan turizm sektöründe bu konunun sorun olmadan önce çözümlenmesi gerekiyordu.
Öncelikle şu sorunun cevabını arayalım: Turizmdeki personel sorunu tam olarak anlaşıldı mı? Bence bu sorunun cevabı koskoca bir “HAYIR”. “Neden?” diye soracak olursanız anlatayım. Hatta bu sorunun neden çözülemediğini anlatayım.
Kısa ve net konuşacağım: Ucuz iş gücü istiyorlar. Bu konu sadece turizmin değil tüm sektörler için geçerli. “Gel” diyince gelecek, “Git” diyince gidecek personel en sevdikleri. Hizmet sektöründe ise bilindiği üzere işçi maliyetleri en önemli kalemdir. İşveren, maliyetleri ne kadar aşağıda tutarsa o kadar çok kazanacaktır. Maliyetlerin yükselmesi ise son 2 yılın en önemli bahanesi oldu. Evet, enflasyon nedeniyle maliyetler arttı. Bunu görmezden gelemeyiz. Ancak bu maliyet artışı personelden kısılarak çözülemez. İşletmecilerin ve yatımcıların ticari bir iş yaptıkları için daha fazla kazanmak istemeleri gayet normal. Ancak daha çok kazanmak için turizm çalışanlarını asgari ücrete mahkum edemezsiniz ya da nitelik isteyen bir departmanda vasıfsız ve hiçbir iş eğitimi olmayan insanları çalıştıramazsınız.
Her neyse ben fazla uzatmak istemiyorum yapılması gereken yani bu personel sorununun çözümü için en önemli konu bence Kazan-Kazan sistemidir. Yani hem çalışan hem de işverenin kazandığı bir sistem ile bu iş olur. İşe yeni başlayan, işi öğrenecek personele asgari ücret verebilirsiniz ancak bu insana işi öğrendikten sonra yani nitelikli hale geldiği zaman asgari ücrete yakın bir maaş veremezsiniz. Hala genel müdüründen en vasıfsız personele kadar asgari ücret çerçevesinde maaş verenler var. İnsanlar aldıkları maaş ile ev kirasını ödeyemiyor ama siz onları 6 ay asgari ücretle çalıştırıp 6 ay işten çıkarmak istiyorsunuz. Bu sistemde tek kazanan işveren olur.
Yani bu sorunun çözümü için gerekli olan şey mantıktır. Bu nedenle de ben turizmde personel sorununun uzun bir süre çözüleceğine inanmıyorum. Umarım yanılıyorumdur çünkü bu sorun dağ gibi büyüdü ancak atılan bariz ve somut bir adım yok. Atılan ya da atılmaya çalışılan adımları da gördük.
Bu sorunun çözümü sadece işveren ya da yatırımcıda da değil. Bu noktada Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı öncü olmalı. Yatırımcı ve işverenlerin önünü açacak çalışmalar yapmalı.
Yani sadece “Personel sorunu var” demekle olmuyor…
