Bursa’nın Mudanya ilçesinde bulunan Aziz Yuhanna (Saint John) Kilisesi, apart otel yapmak için izin alamayan  sahibi tarafından 2015 yılında 1 milyon dolara satışa çıkarılmasına rağmen alıcı bulamadı. İmar planlarında 'bahçeli ev' olarak görülen 600 yıllık bina, 6 yıldır yeni sahibini bekliyor.

Türkiye ve Yunanistan, 1923 yılında Lozan Barış Antlaşması’na ek olarak yaptıkları sözleşme uyarınca kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine göçe tabi tuttu. Bu göçün sonucunda TBMM, ’Mülk Edindirme Yasası’ çıkararak göç sonucu Yunanistan’dan Türkiye’ye gelenleri mülk sahibi yaptı. Bu kapsamda Tirilye Mahallesi’nde kilise olarak kullanılan bina 1928 yılında Yunanistan’dan gelen ’Giritli Ali Durak’ isimli Türk bir aileye verildi. Giritli aile, 90 yıl sonra binayı, İstanbullu bir iş adamına sattı. ‘Apart Otel’ yapmak isteyen iş insanı bürokratik engele takıldı. Mudanya Belediyesi’nin imar planlarında bahçeli ev olarak görülen binanın butik otel yapılmasına Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü daha önce kilise olarak kullanıldığı gerekçesiyle izin vermedi. Adının açıklanmasını istemeyen iş insanı da binayı, 2015 yılında 1 milyon dolara satışa çıkarttı. Bugün sadece taş duvarları  ayakta kalan bina aradan geçen 6 yıla rağmen alıcı bulamadı.

Tur rehberi Kadri Uyanık, “Tirilye, Osmanlı döneminde Hristiyan Rum yerleşim bölgesi. ‘Tirilye’ Rumca üç anlamına gelir. Buraya Roma döneminde İznik Konsülü toplantısına muhalefet olan 3 din adamı yerleşti. Aforoz edilen 3 din adamının  birleştiği burada Hristiyan Ortodoks cemaat şekillendi. Daha sonra Osmanlı döneminde 1400’lü yıllarda Aziz Yuhanna adına bu kilise yapıldı. Zamanla rahibe ve papazlar için manastırın da bulunduğu çok sayıda bina eklendi. Yaklaşık 500 yıl boyunca Hristiyanların ibadet ettiği binanın kaderi 1923 yılında değişti. Lozan Anlaşması’nın ardından Türkiye ve Yunanistan arasında nüfus mübadelesi gerçekleşti. Bu anlaşmaya göre Türkiye’de yaşayan Hıristiyan Rumlar Yunanistan’a orada bulunan Müslümanlar ise Türkiye’ye mübadil olarak gönderildi. Anlaşmayla kilise de ibadet merkezi olmaktan çıkartıldı. Mübadele sırasında gelen Giritli müslüman aileye konut olarak tahsis edildi. Zamanla manastır başta olmak üzere ek bina ve arazi farklı amaçlar için kullanıldı” dedi.

Tarihi binanın harabeye dönüştüğünü kaydeden Uyanık, “Bu hali hepimizi çok üzüyor. İlgilenenler var. İstanbul’da bulunan ve Rumları temsil eden dernek yetkilileri ile görüşmeler devam ediyor. Burayı satın alıp yaptırmak istiyorlar. Umarım en kısa zamanda değerlendirilir. 2000'li yıllardan sonra turizm değişime uğradı. Bu tip tarihi mekanlar talep görmeye başladı. Bence buranın yeniden kilise olarak aslına uygun yapılması kent turizmine katkı sağlayacaktır” diye konuştu.