Mustafa Karaselvi: “Oteller, personel konusunda acil eylem planı hazırlamalı” *
Havalimanı
işletmeciliğinde Türkiye’nin dünyadaki lider markası TAV Havalimanları pandemi
nedeniyle getirilen uçuş kısıtlamaları sonucunda geçtiğimiz yıl iç hatlarda
14,3 milyon, dış hatlarda 12,7 milyon olmak üzere toplam 27 milyon yolcuya
hizmet verdi.
TAV
Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener “2020 yılı, Kovid-19 salgını nedeniyle büyük değişimlerin yaşandığı
bir yıl olarak tarih kitaplarına girdi. Havacılık otoritelerinin virüsün
yayılmasını yavaşlatmak için yılın ikinci çeyreğinde uluslararası uçuşları
tamamen durdurması nedeniyle küresel havacılığın hacmi bu dönemde
neredeyse sıfıra düştü.
İkinci çeyrekte alınan uçuş kısıtlaması
önlemleri üçüncü çeyrekte bir miktar hafifletildi ve buna bağlı olarak 2020'nin
üçüncü çeyreğinde TAV Havalimanları’nın dış hat yolcu trafiğinde kuvvetli bir
toparlanma dönemi yaşadık. Bununla birlikte, faaliyette olduğumuz coğrafyalar
da dahil olmak üzere çoğu ülke arasında ticari seyahat kısıtlamaları hala devam
ediyor. Ticari seyahate izin veren ülkelerin çoğunda da yolcuların varış
yaptıkları ülkede bir karantina dönemi geçirmesi ve uçağa binmeden önce de
Kovid-negatif test sonucu belgelemesi bekleniyor. Bu uygulamaların bir sonucu
olarak kısıtlamasız karşılıklı seyahat imkanı hala çok az ülke arasında
bulunuyor.
Sene içinde farklı derecelerde uygulanan
seyahat kısıtlamaları nedeniyle 2020 yılında hizmet verdiğimiz yolcu sayısı
2019'a göre yüzde 70 oranında düştü. Dünyanın dört bir yanındaki havalimanı
işletmecileri ve havayollarından oluşan sektörün tüm bileşenleri de benzer bir
yıl geçirdi. Sektör, 2020’nin Aralık ayında başlayan aşılamaların 2021 yılı
içinde kritik bir eşiği aşması ile birlikte, senenin ikinci yarısına doğru
ticari uçuş kısıtlamalarının kalkmasını bekliyor.
Kriz nedeniyle ciromuzda yaşanan düşüşe
giderler tarafında çok hızlı ve etkili bir şekilde yanıt verdik. 2020’nin
Nisan-Aralık ayları arasındaki dokuz aylık sürede faaliyet giderlerimizi(*)
yüzde 50 oranında azaltmayı başardık. Tüm yıl için faaliyet giderlerinde
sağladığımız düşüş yüzde 41 oldu. Her ne kadar tüm gider kalemlerinde önemli
kesintiler yapmayı başarmış olsak da, faaliyet giderlerimizdeki en büyük
azalmayı yönetim kademesi dahil tüm çalışanlarımızın, hükümetlerin verdiği
kısmi çalışma desteklerinden de yararlanarak, sene içinde ücretsiz izin
kullanması ile mümkün oldu. Bu nedenle, çalışanlarımıza ve iş ortaklarımıza
krizle mücadelemize yaptıkları katkı için bir kez daha teşekkür etmek isterim.
Yatırımcılarımıza daha önce,
sözleşmelerimizde pandemilerin çok açık bir şekilde bir 'Mücbir Sebep' olarak
tanımlandığını ve portföyümüzdeki havalimanlarında meydana gelen kayıp
operasyon sürelerini telafi etmek için düzenleyici havacılık otoritelerimize
Mücbir Sebep başvuruları yaptığımızı bildirmiştik. Türkiye’deki
havalimanlarımız için başvurularımız sonuçlandı. Türkiye’de işlettiğimiz tüm
havalimanlarının işletme süreleri ikişer sene uzatıldı ve 2022 kira ödemeleri
2024’e ertelendi.
Türkiye, Tunus ve Makedonya’daki
havalimanlarımız Temmuz 2020'den beri açık bulunuyor. Gürcistan’daki havalimanlarımız
ise hala sadece sınırlı bir miktarda ülkeyle uçuşlara açık. İlk Umre
yolcularını Ocak ayında karşılayan Medine Havalimanı’nın Mart ayı sonunda tam
açılışını bekliyoruz. Zagreb Havalimanı salgın süresince açık kaldı.
Sınırların yeniden açılmasından sonra
uluslararası yolcu trafiği hacmini belirleyen en önemli etken, ülkelerin
birbirlerini karşılıklı güvenli destinasyon listelerine (yeşil liste) alması
oluyor. Her ülke, kendi belirlediği yeşil listeye giren ülkelerden karantina
gereksinimi olmadan yolcu kabul ediyor. İki ülkenin birbirini karşılıklı yeşil
listeye almasıyla birlikte ticari seyahat trafiğinde anlamlı bir artış
başlıyor. Türkiye ile karşılıklı yeşil listede bulunan ülke sayısı arttıkça
üçüncü çeyrek trafiğinde önemli bir toparlanma gördük. Ancak, Türkiye’ye en çok
turist gönderen ülkeler arasında bulunan İngiltere ve Almanya dördüncü çeyrekte
seyahati yeniden kısıtlamalara tabi kıldı.
Eylül 2020 itibariyle, Türkiye’deki
havalimanlarımız, Türkiye ile kısıtlamasız seyahat olanağı sağlayan karşılıklı
yeşil listelerde yer alan sınırlı sayıda ülkeden yolcuyu ağırladı.
Yolcularımızın geldiği ülke sayısı oldukça az olmasına rağmen, Eylül ayında
Bodrum 2019 yolcusunun yüzde 59’una, Antalya ise yüzde 45’ine ulaştı.
Bu gerçekleşmeler, seyahat
kısıtlamalarının kalkması durumunda portföyümüzün ekseriyetini oluşturan tatil
destinasyonlarına pandemi koşullarına rağmen güçlü bir talep olduğunu açıkça
gösteriyor. Buna ek olarak, sektör uzmanları genel olarak önümüzdeki dönemde
kısa mesafeli uçuşların, uzun mesafe uçuşlardan ve tatil nedenli seyahatlerin
de iş seyahatlerinden daha hızlı iyileşmesini bekliyor. Genellikle kısa
mesafeli tatil destinasyonlarına hizmet veren portföyümüzdeki havalimanları bu
nedenle önümüzdeki dönemde seyahat kısıtlamalarının kalkmasıyla hızlı bir
toparlanma potansiyeline sahip bulunuyor.
Almatı Havalimanı, tüm sektör için
oldukça zor geçen 2020 yılını defansif iş modeli sayesinde net kârla kapadı.
Çin ve Avrupa arasındaki Yeni İpek Yolu'nun ana kargo merkezlerinden biri olma
potansiyeline sahip stratejik bir konumda bulunan Almatı’nın, kira ödemesi
olmaması ve yenileme riski bulunmaması nedeniyle, TAV’ın geleceğine önemli bir
büyüme katkısı yapmasını bekliyoruz.
Kısa süre içerisinde sonuçlandırılmasını
beklediğimiz Tunus borç yapılandırmasının detaylarını anlaşma kapandığında
açıklayacağız. Bu yeniden yapılanma ile Tunus’ta bizim için önemli bir miktarda
değer ortaya çıkmasını bekliyoruz.
2020 yılı, dünyanın yakın tarihte tanık
olduğu en zorlu yıllardan biriydi. Her birimiz sene içinde farklı şekillerde
çetin sınavlardan geçtik ama aynı zamanda çoğumuz da bu sayede ailelerimizle
daha fazla zaman geçirme fırsatına sahip olduk. TAV olarak, bu süreçte,
çalışanlarımızın yanında olmak ve endişelerini gidermek için elimizden gelen
her şeyi yaptık. Bir dünya markası haline gelen TAV, güçlü bilançosundan,
çalışanlarının yüksek gayretlerinden ve hissedarlarının sarsılmaz desteğinden
aldığı güçle bu salgını ve eşi benzeri görülmemiş etkilerini başarıyla yönetmeye
devam edecek. TAV markasını emekleri ve destekleriyle bugünlere getiren
çalışanlarımıza, iş ortaklarımıza ve hissedarlarımıza en içten
şükranlarımı sunuyorum” dedi.
(*) Amortisman, itfa ve değer düşüklüğü öncesi
nakit işletme giderleri
ÖZET FİNANSAL VE OPERASYONEL BİLGİLER
2019 |
2020 |
% değişim |
|
Konsolide ciro |
749.2
|
301.4
|
-60% |
FAVÖK |
280.4
|
22.6
|
-92% |
FAVÖK marjı (%) |
37.4% |
7.5% |
-29.9 puan |
Devam Eden
Faaliyetlerden Net Kâr/(Zarar) |
73.4
|
(278.1) |
ad |
Duran
Faaliyetlerden Net Kâr/(Zarar) |
299.7
|
(6.8) |
ad |
Toplam Net Kâr / (Zarar) |
373.1
|
(284.9) |
ad |
|
|
|
|
Yolcu sayısı (mn) |
89.1
|
27.0
|
-70% |
- Dış hat |
55.5
|
12.7
|
-77% |
- İç hat |
33.6
|
14.3
|
-57% |
* TAV İstanbul verileri Ciro ve FAVÖK hesaplamasına dahil edilmemiştir.
Aynı şekilde yolcu sayılarına İstanbul Atatürk Havalimanı dahil değildir.